Bu yazıda, Arapça öğrenmekle ilgili, şahsî tecrübelerime dayanan bazı teknikleri sizinle paylaşmaya çalışacağım. Son derece faydalı olduğuna ve Arapçayı öğrenme yolunuzu epeyce kısaltacağına inandığım bu teknikler şöyledir:

1- Arapça seviyeniz ve dil öğrenme metodunuz ne olursa olsun, işe Arapça-Türkçe bir sözlük almakla başlayabilirsiniz. Şöyle ki: Sözlüğü baştan sona kadar tarayın, fakat sadece Arapça kelimeleri okuyun, Türkçe mânâlarını ve tariflerini okumayın. Okuduğunuz Arapça kelime, eğer mesela “ketebe” (yazdı), “ekele” (yedi), “darabe” (vurdu) gibi Türkçede ne manaya geldiğini kesin olarak biliyorsanız, kelimeyi fosforlu kalem ile işaretleyin. Bu çalışmayı sözlüğün sonuna kadar sürdürün. Bir daha hatırlatıyorum; sadece mânâsını “mie bi’l-mie” (yüzde yüz) olarak bildiğiniz kelimeleri işaretleyin, mânâsını bilemediğiniz veya ne mânâya geldiği hususunda şüpheli olduğunuz kelimeleri işaretlemeyin. Bu iş çok zamanınızı almayacaktır, çünkü siz sözlüğün sadece Arapça kelimelerini okuyacaksınız, Türkçe karşılıklarını ve izahlarını okumayacaksınız.

2- Sözlük tarama işlemi bittikten sonra, güzel bir defter alın. Bu defterin her birkaç sayfasını Elif’ten başlayarak –tıpkı telefon fihristi gibi- Arapçada bulunan harflere ayırın. Bundan sonra  sözlük taraması sırasında işretlediğiniz kelimeleri, Türkçe anlamları ile birlikte sözlük defterinize yazın! Sonra sizin herhangi bir vesileyle öğrendiğiniz fakat taradığınız sözlükte bulunmayan Arapça kelime ve Terkipleri de ilgili harflere yazıp kelime dağarcığınızı zenginleştirin.

Bu işlemi yapmanızın birçok faydası vardır. Şöyle ki; bununla Arapçanızın seviyesini, Arapça kelime dağarcığınızın durumunu, şu andan itibaren hangi seviyeden Arab dilini öğrenmeye devam etmeniz gerektiğini öğrenmiş olursunuz. Ayrıca bildiğiniz halde farkında olmadığınız veya manası hususunda şüpheli olduğunuz kelimeleri de kazanmış ve o kelimeleri de kullanabilir hale gelmiş olursunuz. Bir de hergün bu sözlük defterinizi bir kere okuyarak ana sermayeniz olan bu kelimeleri zihninizde canlı tutmuş ve bir daha unutmamış olursunuz. Büyüklerimiz ne demiş: Söz uçar yazı kalır, veya “El-ilmu saydun ve’l-kitabetu kayduhu” (ilim bir avdır, yazı ise onu bağlayan ve kaçmasını engelleyen bir bağdır.)

3- Bundan sonra ise, bir Türkçe sözlük alın ve bunu da baştan sona, A’dan Z’ye kadar tarayın. Bu işlem esnasında mânâsını iyi bildiğiniz Arapça kökenli kelime ve terkipleri önce fosforlu kalemle işaretleyin, sonra da bu kelimeleri sözlük defterinizdeki ilgili yerlere yazın. Mesela: Kalem, defter, kitab, ilim, âlim, şükür, teşekkür, cami, mescid, ezan gibi kelimeleri sözlük defterinizdeki ilgili yerlere  ilave edin, çünkü bu kelimelerin tamamı Arapça kökenli olup Arapçada da aynı mânâda kullanılırlar. Bu işlem sayesinde manasını bildiğiniz fakat farkında olmadığınız kelimeleri de kelime dağarcığınıza ilave etmekle ana sermayenizi biraz daha artırmış ve Arapçayı kullanma kapasitenizi yükseltmiş olursunuz. Türkçe sözlükteki önünde “ar” yazan bütün kelimeler Arapça kökenlidir. Ancak bazı Arapça kökenli kelimeler vardır ki Türkçede anlam kaymasına uğramıştır buna da dikkat edin.

Bu işlemi de bitirdikten sonra, kelimeleri sayın ve tarih atın. Mesela 10.07.2006 tarihi itibariyle 634 Arapçe kelime ve terkip biliyorum, diye yazın. Ta ki bundan sonraki dönemde ne kadarlık bir zaman dilimi içerisinde ne kadar kelime ve terkip öğrendiğiniz ortaya çıksın. Bu otokontrol mekanizması sayesinde her ayın sonunda, son bir ay içerisinde kaç kelime ve terkip öğrendiğinize bakarak, Arapça öğrenme yolunda nasıl ve hangi hızla ilerlediğinizi veya ne zamandan beri nerede durakladığınızı öğrenmiş olursunuz. “Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz,” demiş büyüklerimiz. Sizin ayineniz de tutuğunuz sözlük defterinizdir.

4- Güzel bir pratik Arapça öğrenme kitabı bulun. Her gün –öğrenme kabiliyetiniz ve hafıza kapasitenize göre- bunun 1,2, 3 sayfasını ezberlemeye çalışın. Her günün sonunda ezberlediğiniz ve artık rahat bir şekilde kullandığınız yeni kelime ve terkipleri sözlük defterinize yazın ve yukarıda da söylediğimiz gibi Arapça öğrenme süreciniz boyunca her gün bir defa sözlük defterinizi gözden geçirin. Pratik Arapça öğrenme kitabınızı bitirip, öğrendiğiniz kelimeleri sözlük defterinize kaydettikten sonra, artık –tercümesiz- sırf Arapça dökümanlar kullanarak yolunuza devam edeceksiniz. Nasıl mı şöyle ki:

5- Basit Arapça hikâye kitapları temin edin. Kelime dağarcığınız, Arapça seviyeniz ve Arapçayı kullanma kapasitenize göre bir hikâye serisi seçin ve bu hikâyeleri çok dikkatli bir şekilde okumaya başlayın. Burada bildiğiniz birçok kelime ve terkipleri bulacaksınız, bu durumda yapmanız gereken şey sevinmektir. Ancak mânâsını bilmediğiniz kelime ve terkipleri ise defalarca okuduğunuz halde ne manaya geldiklerini anlamıyorsanız, mutlaka sözlüklere müracaat ederek bu problemenizi çözmeye çalışın. Sözlükle halledemediğiniz bir kelime veya terkip varsa muhakkak Arapçası çok iyi bir uzmana müraacat ederek hal yoluna gidin. Hiçbir kelime ve terkibi atlamayın. Bu hikaye serisini de okurken mutlaka yeni karşılaştığınız ve ilk defa öğrendiğiniz kelime ve terkipleri mutlaka sözlük defterinize kaydedin. Bundan sonra ne mi yapacaksınız? Çok basit, hemen söyleyeyim:

6- Daha uzun, daha az resimli ve daha geniş hikâye setleri temin edin, bunları da aynı şekilde çözümleyerek okuyacak ve yeni öğrendiğiniz kelimeleri sözlük defterinize not edeceksiniz. Bu safhadan sonra ise, sıra roman okumaya gelecek ve 5-10 roman kitabını da bu şekilde analiz ederek okuyacak ve aynı şekilde yeni öğrendiğiniz kelime ve terkipleri sözlük defterinize yazacaksınız. Eğer buraya kadarki bütün safhaları başarıyla bitirirseniz, artık Arab dilini öğrendiğinizi ve rahatça kullandığınızı göreceksiniz.

7- Ancak size bir-iki tavsiyede daha bulunmak istiyorum: a) Mutlaka her gün hiç olmazsa bir saat radyo veya televizyondan Arapça haberleri dinleyin. b) Başkalarından duyduğunuz ve bu şekilde öğrendiğiniz kelimeleri de aynı şekilde sözlük defterinize yazın. c) Bir de dışarıda dolaşırken karşılaştığınız mesela tabelalardaki Arapça kelimeleri değerlendirebilirsiniz, onları da anlamaya çalışarak aynı şekilde sözlük defterinize katabilirsiniz. Mesala bir emlakçı dükkanınının camında yazılı olan “şukak mefruşa li’l-icar” terkibinin (dayalı, döşeli kiralık daireler) olduğunu öğrenebilir ve bu şekilde dışarıda gezerken bile kelime dağarcığınızı zenginleştirmiş olabilirsiniz. d) Arapça dergi ve gazete okuyun. Özellikle Türkçede hâkim olduğunuz konularla ilgili Arapça yazıları okursanız birçok kelime ve kalıpları siyak ve sibaktan (yazı ve cümlenin gelişinden) ne manaya geldiğini kendiliğinden anlayacaksınız. Mesela, “Munazzametu’-ul-ümem’il-muttahide” tekbinin (birleşmiş milletler teşkilatı) olduğunu anlayabilirsiniz. e) Arapçanızı her gün kullanabileceğiniz bir Arapça arkadaş grubu oluşturun. f) Her fırsatta Arapça konuşmaya ve konuşulanları anlamaya çalışın. Yanınızdan her zaman bir Arapça-Türkçe sözlüğünüz olsun.

8- Arapçanın “sarf ilmi”, “Nahiv ilmi” ve “Belagat ilmi” olmak üzere üçlü bir grameri vardır. a) Mutlaka temel gramer bilgisi öğrenin, fakat kesinlikle gramere boğulmayın. Temel gramer bilgisini öğrendikten sonra, gramer kitaplarını okumak yerine b) gramere uygun olarak okumalar yapın, metin çözümleyin ve konuşun! Unutmayınız ki dünyadaki bütün insanlar ana dillerini gramerden değil; dinleyerek, konuşarak ve kullanarak öğrenirler. Yine tek kelime gramer bilmediği halde dili çok iyi kullanan insanlar az değildir.

Özel hocanıza, kursunuza, fakültenize, dil öğrenme grubunuza uzun süre devam ederek ve yukarıdan beri vermeye çalıştığımız hızlı Arapça öğrenme tekniklerini kullanarak, Arapçayı öğrendiniz. Bundan sonra da yapmanız gereken işler var, daha kaliteli bir Arapça uzmanı olabilirsiniz. Nasıl mı, şöyle:

9- a) Daha ağır, daha edebi, daha karmaşık, anlaşılması daha zor kitaplar, gazeteler, dergiler okuyup çözümleyin. Arapçayı anadiliniz gibi rahat ve düşünmeden tabii bir şekilde kullanmaya çalışın. b) Gramer ilminin daha ince detaylarını öğrenin ve uygulayın. c) Türkçeden-Arapçaya ve Arapçadan Türkçeye tercümeler yapın. Daha önce başarılı mütercimler tarafından tercüme edilen metinleri çevirin ve bitirdikten sonra o başarılı çevirilerle karşılaştırın. O çevirileri aşmaya ve daha güzelini ortaya koymaya çalışın. d) Arapçayı anadiliniz gibi hakkıyla kullanacak duruma gelmeye gayret edin. Fakat unutmayın ki her insan anadilini dahi hakkıyla kullanamaz. Arapçayı hakkıyla kullanmak; Arapçada anında tercümanlık yapmak, Arapça mektup, rapor ve kitap yazabilmek demektir. Bu teknikleri, Arapçanın dışındaki yabancı dilleri öğrenirken de kulanabilirsiniz.